Value-based healthcare kan de toegang van patiënten tot nieuwe medicijnen sterk verbeteren. Dat is de stelling van geneesmiddelenbedrijf Janssen, verwoord door directielid Michel van Agthoven en VBHC-director Silvia Bakkers. ‘Maar dat kan alleen als alle partijen meewerken.’
‘Veel kosten en vertragingen in de zorgketen zijn te vermijden.’
Nieuwe geneesmiddelen bereiken Nederlandse patiënten steeds later. ‘Een belangrijke oorzaak daarvoor is de sterke beleidsfocus op kosten’, zegt Michel van Agthoven, director patient access & governmental affairs Netherlands van Janssen Europe, Middle East & Africa. ‘Om een nieuw middel te kunnen introduceren op de Nederlandse markt, moeten wij niet alleen een lijvig dossier overleggen over de effectiviteit, maar ook over kosteneffectiviteit en de maatschappelijke waarde’, zegt Van Agthoven. ‘In de praktijk gaat de discussie vooral over prijzen, terwijl het hoort te gaan over hoe we het juiste medicijn op het juiste moment bij de juiste patiënt krijgen. En hoe we naast de therapeutische waarde ook kunnen meten wat de middelen in de praktijk betekenen voor patiënten, hun naasten en hun werk.’
Janssen verwacht dat value-based healthcare de toegang van patiënten tot innovatieve geneesmiddelen verbetert. ‘Veel kosten en vertragingen in de zorgketen zijn te vermijden’, zegt Silvia Bakkers, director value-based healthcare. ‘Dat kan door goed in kaart te brengen voor welke specifieke patiënten en patiëntgroepen bepaalde interventies in de praktijk de meeste meerwaarde hebben. Dan weten we ook meteen voor wie die ingrepen níet goed werken. Voor dat maatwerk zijn goede data nodig. Het succes van value-based healthcare staat of valt met het durven aansturen op maatwerk dat met de juiste data is onderbouwd.’
IBDREAM
Het bedrijf onderneemt daarom lokale initiatieven die kunnen helpen om daaraan gestalte te geven. Bakkers: ‘We werken in zulke projecten altijd samen met andere partijen in de zorgketen, van ziekenhuizen en patiënten tot ICT-bedrijven. Dit doen we met de bedoeling om van elkaar te leren en waar mogelijk op te schalen naar grotere projecten.’
Een voorbeeld van een initiatief waarin Janssen participeert is IBDREAM: een persoonlijk online dossier voor patiënten met IBD (inflammatory bowel disease, ofwel ziekte van Crohn en colitis ulcerosa). Sinds 2016 werken vijf Nederlandse ziekenhuizen hiermee: Radboudumc in Nijmegen, het Onze Lieve Vrouwe Gasthuis in Amsterdam, het Medisch Spectrum Twente in Enschede, het Jeroen Bosch Ziekenhuis in Den Bosch en het Franciscus Gasthuis & Vlietland in Rotterdam. Via deze registratie van real life data kan de behandelend arts de ziekteactiviteit, bijwerkingen van geneesmiddelen en complicaties van behandelingen volgen. Ook kan de patiënt via dit systeem meer regie over zijn ziekte houden.
Op dit moment is er te weinig kennis over de zorg voor deze patiënten in de dagelijkse praktijk. Ze krijgen regelmatig dure biologische geneesmiddelen voorgeschreven, maar hoe effectief en veilig die zijn voor een specifieke patiënt is nog te weinig bekend. IBDREAM moet inzicht opleveren over de effectiviteit, veiligheid en kosten van farmacologische interventies in Nederland en de kwaliteit van IBD-zorg verbeteren.
'In de praktijk gaat de discussie vooral over prijzen, terwijl het hoort te gaan over hoe we het juiste medicijn op het juiste moment bij de juiste patiënt krijgen.'
Steun nodig
Bakkers: ’Naast gemotiveerde behandelaren, heb je ook de steun nodig van de betrokken IT- en juridische afdelingen in de ziekenhuizen. We kunnen het ook niet zonder de partijen die naast de ziekenhuisdata andere relevante inzichten brengen over de patiëntprofielen. Met de real life data die dit type projecten opleveren, verwerven we nieuwe inzichten over onze bestaande geneesmiddelen. Zo leren we ook meer over de verschillen tussen patiënten, die zeer nuttig zijn voor zowel de klinische praktijk als voor het opzetten van klinische trials voor nieuwe geneesmiddelen.’
Value-based healthcare is bij uitstek een aanpak waarvoor samenwerking nodig is. Het is heel belangrijk dat al die partijen goed meewerken aan dergelijke projecten, zegt Bakkers. ‘Anders lopen ze vast.’
Bijzondere leerstoel Nyenrode
Janssen financiert de bijzondere leerstoel Health care consumers & experienced health bij Nyenrode Business University. Die wordt bekleed door hoogleraar Sjaak Bloem, die daarnaast associate director Innovation is bij Janssen.
Bloem heeft onder meer een model ontwikkeld voor het aanbieden van ondersteunende zorgprogramma’s aan patiënten. Die programma’s zijn gebaseerd op vier typen patiënten: zelfbewust/autonoom, zoekende, weerstand biedend, weinig bereidwillig. In de coaching wordt met deze varianten rekening gehouden. Daarnaast heeft hij met de Fontys Hogeschool Eindhoven een game-concept ontwikkeld waarmee kinderen met ADHD vaardigheden leren om zich beter te concentreren.
‘Bloems innovaties draaien om de vraag hoe mensen het best geholpen kunnen worden, rekening houdend met hun individuele kenmerken’, zegt Bakkers. ‘Hij kijkt niet alleen naar een specifieke ziekte en geneesmiddelen, maar naar de gehele zorg rond een persoon vanuit de beleefde gezondheid. Als het beste zorgpad eenmaal duidelijk is, krijgen onze geneesmiddelen daar vanzelf een plek in en soms zullen die ook overbodig zijn.’
Bij value-based healthcare draait het er uiteindelijk om dat een zorgaanbieder of leverancier niet bang is om iets verliezen, maar juist kijkt naar wat de patiënt en de maatschappij ermee kunnen winnen, zegt Bakkers. ‘Alleen die partijen die echt innovatief zijn en waarde toevoegen, blijven dan over. En zo moet het ook zijn. Tenminste, als we de zorg duurzaam betaalbaar en kwalitatief goed willen houden.’